ฝึกสมองให้คิด พิชิตความสำเร็จ

ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับสมอง

ก่อนที่คุณจะลงลึกในรายละเอียดของโปรแกรมที่ใช้ในการฝึกฝนนั้นถือเป็นการสมควรแล้วที่คุณอยากทราบว่าคุณกำลังจะฝึกฝนในสิ่งใด ซึ่งสมองนั้นถือว่าเป็นอวัยวะส่วนที่สำคัญที่สุดของคุณ เป็นที่ตั้งแห่งสติสัมปชัญญะ เป็นที่รวมของฮาร์ดแวร์ทางด้านชีวภาพ ซึ่งซอฟต์แวร์ที่เป็นความคิดและความรู้สึกของคุณทำงานอยู่ภาพในนั้น และคุณสามารถแก้เกมซูดูกุ ได้ทุกๆวันก็เพราะด้วยฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ดังกล่าวนั้นเอง

สมองมีเอาไว้ทำอะไร?

สมองมือเป็นอวัยวะเพื่อการควบคุมอย่างแท้จริง เพราะมันทำหน้าที่ควบคุมและประมวลผลระบบต่างๆ ในร่างกายของคนเราเต็มไปหมดรวมไปถึง การตอบสนองต่อสิ่งเร้าต่างๆด้วย และเพื่อที่จะได้มาซึ่งระดับของการควบคุมตามที่ต้องการนั้น สมองต้องใช้กระบานการต่างๆเป็นจำนวนมาก ซึ่งในการทำงานนั้นเซลล์ประสาทและพื้นที่พิเศษบางส่วนของสมองจะปล่อยสารเคมีบางอย่างออกมา เช่า สารสื่อประสาท                 ( neurotransmitters ) หรือฮอร์โมนเป็นต้นซึ่งจะส่งผลบางอย่างต่อเซลล์ประสาทและส่วนต่างๆของร่างกายโดยการผ่านระบบหมุนเวียนโลหิต(circulatory system)นั้นเอง

       นอกจากนี้สมองยังใช้สัญญาณประสาท( nerve signals)ซึ่งเป็นกระแสไฟฟ้าที่ถูกสร้างโดยเซลล์ประสาทเพื่อสื่อสารกับส่วนต่างๆ ของร่างกายผ่านระบบประสาท

(nervous system) ด้วย ซึ่งระบบประสาทดังกล่าวจะเชื่อมต่อสมองกับส่วนอื่นๆ ของร่างการคนเราผ่านไขสันหลัง ( spinal cord )และหน้าที่อันสำคัญที่สุดของสมองคือ การสร้างกระบวนการต่างๆที่เป็นได้ตั้งแต่การใช้ความคิดและความรู้สึกตัวอย่างเต็มที่ เช่น การคำนวณคณิตศาสตร์อย่างเป็นเหตุเป็นผล ไปจนถึงการทำงานแบบที่ไม่ได้ใช้ความคิดและความรู้สึกตัวเลย เช่นการสร้างความรู้สึกง่วงเหงาหาวนอน หรือการควบคุมระดับออกซิเจนในกระแสเลือด เป็นต้น

ภาพรวมของสมอง

สมองของคนเราอยู่บริเวณบนสุดของไขสันหลัง ซึ่งไขสันหลังนี้จะทอดยาวจากสันหลังของคนเราไปจนถึงฐานกะโหลกศีรษะ โดยไขสันหลังจะเชื่อมติดกับก้านสมอง                ( brainstem )ซึ่งเป็นส่วนที่ควบคุมการทำงานต่างๆ ที่เจ้าตัวกระทำโดยไม่รู้ตัว เช่น    การนอนหลับ หรือการรักษาระดับความดันในเลือด เป็นต้น และบริเวณไก้ลเคียงกันจะเป็นเซเรเบลลัม ( cerebellum ) ซึ่งทำหน้าที่ประสานการทำงานที่เกี่ยวกับการเคลื่อนไหวของร่างกาย เหนือบริเวณเซเรเบลลัมขึ้นไปจะเป็นเซเรบรัม ( crrebrum )             ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับอารมณ์ ความรูสึก ความทรงจำ จิตสำนึก และความคิดสร้างสรรค์

ภายในสมองของคุณ

ระหว่างก้านสมองกับเซเรบรัม จะเป็นระบบลิมบิก ( limbic system )ทาลามัส               ( thalamus )และไฮโปทาลามัส ( hypothalamus )ซึ่งระบบดังกล่าวจะเป็นจุดเชื่อมต่อระหว่างกิจกรรมที่กระทำจิตใต้สำนึกซึ่งถูกควบคุมโดยก้านสมอง และกิจกรรมที่กระทำโดยจิตสำนึก ซึ่งถูกควบคุมโดยเซเลบรัมสำหรับระบบลิมบิกนั้นยังทำหน้าที่เกี่ยวกับความต้องการและความรู้สึกพื้นฐานในการเป็นมนุษย์ด้วย เช่น ความโกรธ ความเกลียด ความกลัว และความเศร้า เป็นต้น นอกจากนี้มันยังมีบทบาทสำคัญในเรื่องความสามารถทางความคิดอันซับซ้อนด้วย เช่น การเรียนรู้ และการจดจำ เป็นต้น

ทาลามัสและไฮโปทาลามัส

     ข้อมูลต่างๆ ที่เป็นความรู้สึกของคุณจะวิ่งเข้าสู่ทาลามัส จึงจะอยู่ด้านบนของก้านสมอง โดยจะคอยทำหน้าที่คัดกรองข้อมูลต่างๆ ก่อนที่จะผ่านไปสู่เซเรบรัมอีกที นอกจากนี้ ทาลามัสจะช่วยการเปลี่ยนแปลงการตัดสินใจจิตสำนึกให้กลายเป็นการกระทำอีกที ในขณะที่ไฮโปทาลามัสซึ่งเป็นเนื้อเยื่อที่มีขนาดเล็กมาก แต่กลับมีขอบเขตความรับผิดชอบที่กว้างขวางมากนั้น จะช่วยในเรื่องการควบคุมการทำงานของร่างกายที่ทำงานโดยอัตโนมัติ เช่น การย่อยอาหาร การสร้างปัสสาวะ รวมไปถึงการสร้างความต้องการตามธรรมชาติ เช่น ความหิว ความกระหาย หรือแม้แต่ความต้องการทางเพศ เป็นต้น

ระบบลิมบิก

สมองของเราสามารถแบ่งออกได้เป็นกลุ่มๆ เหมือนกัน แต่สำหรับระบบลิมบิกนั้น ถือว่าเป็นกลุ่มหน้าที่( functional group )ที่มีส่วนต่างๆของสมองเข้ามาในระบบข้อนข้างจะหลายส่วนด้วยกัน อีกทั้งมีการงานที่เกี่ยวข้องกับงานหลายๆด้านด้วย เช่น อารมณ์ ความทรงจำและการเรียนรู้ เป็นต้น และการร่วมมือกันทำงานจากส่วนต่างๆ ของสมองที่แตกต่างกันออกไป ก็ย่อมเกิดผลการทำงานที่ไม่เหมือนกันด้วย เช่น สมมติว่าคืนหนึ่งคุณกำลังเดินกลับบ้าน แต่กลับพบเข้ากับสุนัขที่ดุมาก สมองส่วนที่เรียกว่า    อมิกดารา ( amygdale )ซึ่งลักษณะคล้ายๆ เมล็ดอัลมอนด์และอยู่ไกล้ไฮโปรทาลามัสของคุณ จะสร้างความรู้สึกกลัวและหวาดหวั่นขึ้น นอกจากนี้ มันยังทำการเชื่อมโยง ฮิปโปแคมปัส( hippocampus )ของคุณเข้ากับความทรงจำในอดีดเมื่อครั้งที่คุณผเชิญหน้ากับสุนัขด้วย ทำให้คุณรู้สึกตัวและตกประหม่าขึ้นมา ซึ่งฮิปโปแคมปัสจะทำงานร่วมกับสมองส่วน มาลิลลารี่ บอดี้ ( mamillary body )ซึ่งเป็นส่วนที่อยู่บริเวณฐานของไฮโปทาลามัสอีกที ทั้งนี้เพื่อเก็บความรู้สึกเหล่านี้เอาไว้นั้นเอง และเมื่อคุณหาวิธีที่จะเดินกลับบ้านโดยไม่ให้ถูกสุนัขไล่กัดอีก สมองส่วนดังกล่าวก็จะมีส่วนในการทำงานด้วยเช่นกัน

                                                             

  สมองส่วนบน   

                                                           

สำหรับแหล่งกำเนิดของความสามารถต่างๆ ของคนเราเช่น ความคิด ภาษา เหตุผล และจินตนาการนั้นจะเกิดขึ้นที่เซเรบรัมเสียเป็นส่วนใหญ่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณที่เป็นพื้นผิวของสมองใหญ่ที่เรียกว่า เปลือกสมอง

อ้างอิง
ภูริทัต ทองปรีชา.ฝึกสมองให้คิดพิชิตความสำเร็จ.กรุงเทพ:ซีเอ็ดยูเคชัน.2552